TORUL DEMİRKAPI KALESİ VE MEDRESESİ

Torul Demirkapı köyünde bu Kale( Medrese) Trabzon fethinden sonra Üçüncüoğlu sülalesine ait bu kale Cenevizlilerden elde kalan bu kaleyi onaran Sülale burada ikamet etmeye başladılar. Bu kalede 187 öğrencinin eğitim ve öğretim yaptığı bir dershanede bulunmaktadır.

ÜÇÜNCÜOĞLU ÖMER PAŞANIN KALESİ1737-1745

BEDRAMA KALESİ: Halen Tirebolu hudutları içinde bulunan bu kale bu kitap içinde açıklaması yaptığım Kel Aji Reşit Ağa tarafından karargâh olarak kullanılmakta ve Tirebolu Voyvodası olması hesabiyle burada merkezi kurmuş ve Tuzcuoğlu Ayaklanması'na ön ayak olması nedeniyle ve bilahare Osmanlı bu ayaklanmayı af ettiği halde Trabzon valisi bu kuvvetli adamı yok etmek için Osmanlı Padişahı'ndan izinsiz ola­rak kalesini büyük bir kuvvetli basıp bütün askerlerini ve aile efradını katletmiştir ve Kel Ali Reşit Ağa'nın beşikte olan bir kız çocuğunu kalenin uçurumundan aşağı bırakmış ve bir ağaç dalına takılan çocuk bilahare kurtarılmıştır ve Esma ismi verilmiştir. Bu Üçüncüzâde Ali Beyin eşi olmuştur.

***

ÜÇÜNCÜZADE ÖMER PAŞANIN

GÖRELE YOLUN ALTINDA ONARTTIĞI ELE GÜN KALESİ…

Tirebolu Harşit-Kürtün arasında bulunan tepe üzerine Cenevizlilerin 700-800 tarihinde yaptırdığı bu kale Ömer Paşa döneminde bu kale onarılarak buraya Asker ve Kendi adamlarını yerleştirdi..

ÜÇÜNCÜZADE ÖMER PAŞANIN

YENİDEN YLAPTIRDIĞI SARAY VE KALESİ.

TRABZON 'da, 13’üncü yüzyılda Cenevizliler döneminde inşa edilen Güzelhisar Kalesi’nin de yer aldığı yaklaşık 1300 dönüm arazinin Üçüncüzade Ömer Paşa’ya ait olduğunu iddia eden torunları, varisçi olduklarının tescili ve arazinin tapusunun kendi derneklerine verilmesi için Trabzon 3’üncü Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı. Üçüncüoğlu Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği kurucu Başkanı Güngör Üçüncüoğlu, 1938 yılında açılan dava ile Güzelhisar Kalesi’nin tapusunun Üçüncüoğulları sülalesine ait olduğunun tescillendiğini öne sürdü, "Biz varisleri olduğumuza dair ve arazinin tarafımıza tescili için dava açtık ve davayı kazanacağız" dedi.

 ​Trabzon tarihinde önemli bir yeri olan limana hâkim bir noktadaki Güzelhisar Kalesi'nin de yer aldığı yaklaşık bin 300 dönüm arazi, davalık oldu. Güzelhisar Kalesi arazisinin 1737-1745 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu döneminde Trabzon Valiliği görevini üstlenen Gümüşhaneli Üçüncüzade Ömer Paşa’ya ait olduğunu öne süren torunları, Ganita mevkiinde askeriyenin kullanımındaki bölgenin varislerinin kendileri olduğunu öne sürdü.

Üçüncüzade Ömer Paşa’nın torunları, varisçi olduklarının tescili ve arazinin tapusunun üyesi oldukları Üçüncüoğlu Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği'ne verilmesi için Trabzon 3’üncü Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtı. Dernek üyesi Üçüncüzade Ömer Paşa’nın torunları, arazinin kendilerine devredilmesi ile elde edilecek gelirin öğrencilere burs olarak aktarılacağını duyurdu.

***

ÇÜRÜKSÜ KALESİ KOMUTANI.

ÜÇÜNCÜZADE SÜLEYMAN BEYE PADİŞAH ABDÜLMECİT’İN  FERMANI  FERMANININ TÜRKÇE AÇIKLAMASI

Elan malit vela ayan üçüncüzade Süleyman beyin zeydi müceddet tevhi refi humayunun vasil olmak meflumdur bir müddetten beri ağduya (yabanıya) faşin kalesi kalasının istihlası zımmınde (kurtarılması) senk emir mümaileyin asakırı külliye tertip olunduğunda badel emayil ve ehraz ziri kader başbuğ Aliye ihraç ve kaleye merkuma ihtihlase başbug tayin olunan dergahi mallanın kapıcıbaşılarından Çanık muhassısı ve Trabzon münteslimi hazinedarzade elhas elmacit velkarın vaki müceddeti irsaline inisaraat eylemek hususunda be defa evamiri aliyen olduğu kiyariyle tenbih ve takip kılınmıştır.

Elhalinde mevsim bahar hüdül muharabe ve mukalefe vakfi duhül etmiş olduğudan heman bu günlerde ferah Rumeli ve gerek şark tarihinden kefereyi mahsuranın üzerine hamle ve hucum olunarak külliyen fehr ve bedsuare ikitam kılındığı Tahir olduğundan binaen Faşin tarafından kefereyi munsureni (okunamadı) kahru tarimariyle kalcı şaheninin taliyesine tarihi

ferman  Fİ.1226-  Sultan 1. Abdülmecit

Padişah Abdülmecit’in Üçüncüzade Süleyman beye gönderdiği ferman ile Faşın kalesinin Ruslardan kurtarılmasını istemiş olduğu padişah Fermanı.

1600 yılından başlamak üzere bir soy kütüğü yapabilen bu gün Türkiye'de hangi aile olduğunu insana sormak lazım. Kolay değil 450 öncesine günümüze şecere çıkarabilen kaç kişi veya kaç aile bulabilirsiniz. Soylarını bilmeyenler bile "Ya Konya'dan veya Horasan'dan" geldik demektedirler. Bunun nedeni ise kendilerine göre buralar Türk ve Müslüman yerleşkeleri olduğundan buradan geldik dersek TÜRK VE MÜSLÜMAN oluruz dişe düşünenlere yanlış bir düşünce olduğunu her zaman ispat ederim zira Konya bölgesinden bu bölgeye hiç kimse göç etmemiştir. Torul'un Türk ve Müslüman olma konusu ve buralara kimlerin nereden geldiğini benden iyi bilen yoktur.

SONUÇ OLARAK: Bu kitabın içinde yazdığım bilgilerin belgesi mevcuttur. Zaten mevcut olmayan bilgi­ler hakkında benim yorumum bu diyorum. 500 sene önceki dedemiz Ömer paşa yaptığı görevleri hatırlayalım.

1. Sarayda Rütbeli subay
2. Vidin Savaşında madalyalı Paşalık unvanı.
3. Şebinkarahisar KAPICIBAŞI unvanını almış orada uzun zaman kalmış.
4. 1739–1745 yıllarında Üç tuğlu vezirlik.
5. Beylerbeyi beyi unvanını almış.
6. Trabzon Valiliğine 1939 yılında birinci defa.
7. Trabzon Valiliğine 1741–1745 yıllarında ikinci defa üç tuğlu vezir olarak paşalık unvanı ile uzun yıllar Valilik yapmış.
8. Aynı unvanları ile 1744–1745 yılları arasında Van Valiliği görevlerinden bulunmuştur.

Yine bu sülale içine şu görevlerde bulunanlar olmuştur.

1- Kapucu başı Miri mir Üçüncüzade Osman Bey- Çürüksü savaşı kahramanı

2- Üçüncüzade İbrahim Bey Nakşibendî tarikatına bağlı imamdı.

3- Üçüncüzade HÜSEYİN SÜLEYMAN BEY. Hâkim olup baktığı davalar da adaletle hüküm verirdi. Fakirlere acır onlara lütuf ve ihsanlarda bulunurdu.

Yukarıda da isimlerini yazdığımız Üçüncüoğlu sülalesine ait bireyler daima hükümet içinde önemli yerlerde bulunmuşlardır.

Üçüncüoğlu sülalesinin mezhep yönünden durumu hakkında kesin bir belge bulamadım. Dinsel konular itibariyle Nakşibendî tarikatına, bazıları da kadiri tarikatına bağlı idiler. Edindiğim bilgiler ışığında Üçüncüoğlu sülalesinin Sünni mezhebe bağlı olduğunu söyleyebilirim. Bir sülâlede ki Vezir, Paşa, Miri Mir, Kapıcıbaşı veya Beylik yapıp, ülkenin gerek Osmanlılar zamanında gerekse Cumhuriyetin kurtuluşunda vatan için varını yoğunu veren varsa bende onların sülâlesini kıskanırım. Bunları yapanlar şu anda Altınpınar Köyü ve Demirkapı Köyü mezarlığında yatan ve başlarındaki tarihi kitabelere ve 1969 yılında Herek Köyü'ndeki cami yaptıranların kimler olduğuna bir baksınlar diyorum.

Gümüşhane Valiliği'nin 1973 yılında bastırmış olduğu Gümüşhane İl Yıllığı'nın 11. sayfasına bakıldığında Torul Osmanlılar tarafından alındıktan sonra Torul'un idaresinin Üçüncüoğlu Beyliğine verildiği yazılıdır. Onları biz oraya yazmadık. Torul'daki ekonominin bu kadar zayıflaması ile halkın elinde gayrimenkulünün de olmaması büyük fakirliklere yol açmış. Üçüncüler ellerinde bulunan köyleri ve yaylalar halka açmışlar. Aksüt (Haşlıya), Dağdibi (Fidikar), Yıldız (Adisa), Herek, Arpalı, Demirkapı, ALTINPINAR ve Güvemli gibi yerleşim alanları tamamen Üçüncü Beyliği’ne ait idi. Buraları Üçüncü Beyliği emri altında çalışan insanlara birer birer hizmetleri karşılığı ver­meye başladı. Bunun delilleri arasında ALTINPINAR köyü'ndeki mezarlık kitabeleri yer al­maktadır. Bu kitabeleri okuduğunuzda bir kısmı ortaya çıkar ve Trabzon Osmanlı tapu tahrir defterlerinin incelenmesinde ise buraların tımar olarak Üçüncüoğlu beyliğine verildiği de görülmektedir.

***

MIRI MIR ÜÇÜNCÜZADE OSMAN BEY

VE ÇÜRÜKSÜ SAVAŞI:

BATUM FATİHİ ÜÇÜNCÜZADE OSMAN BEY

Tarih: 29/Z /1300 (Hicrî)

Dosya No:61-

Gömlek No:2900

Fon Kodu: C..AS..

Trabzon'dan çıkarılacak bin nefer miri piyade askeri ile Başbuğları Batum Sancağı Beyi Üçüncüzade Osman Bey'in bahşiş ve ulûfeleri tamamen verilip Trabzon'a hareket ettikleri. a.g.y.

OSMAN AĞANIN HANIMI—

Tarih: 27/L /1283 (Hicrî)

Dosya No:732-

Gömlek No:25—

Fon Kodu: MVL 

Saraylı DİLVİSAL HANIM'IN müteveffa Üçüncüzade Osman Ağa'dan intikal eden emval ve emlakı hakkında mahallince icra-yı tedkikat ve tahkikat olunması hakkında yazılan emirnameye cevaben Trabzon Meclisi'nin mazbatası. (5. Anadolu)

OSMAN AĞA

Tarih: 22/L /1155 (Hicrî)

Dosya No:215-

Gömlek No:8886

Fon Kodu: C..ML.-Üçüncüoğlu maktul Ömer Paşa'nın kardeşi Osman'ın Canik Muhassıllığı Mukataası hissesinden maada üzerinde diğer mukataalar var ise onların da kayıtlarının ihracı.

Üçüncü zade Osman Beyin mezarının başlığında bahsetmiş olduğu Çürüksü Savaşı'nda ömrüm heba oldu demesinin altındaki yatan şu gerçeği uzun zaman aradım. Os­manlılar zamanında Çürüksü Savaşı diye bir savaşın varlığını tespit edemedim. Hiç bir tarih kitabında veya ansiklopedi de

bulamadım. Bir tesadüf eseri olarak Trabzon tarihini okurken Çürüksü kelimesine aklım takıldı ve Rize tarihini buldum. Bir Doçentlik tezi olan TUZCUOĞLU MEMİŞ AĞA İSYANLARI' nı okudum. Orada Çürüksü Savaşı'nın ne anlama geldiğini aşağıda açıklayacağım gibi anladım.

 ÇÜRÜKSÜ NERESİ. Çürüksü deniz kenarında Batum yakınlarında Gürcistan’ın batı kısmında yer alır. Çürüksu’nun merkezinde yaşayan aile sayısı 200’den fazladır ve bütününde yaşayan toplam aile sayısı ise 1000’i bulur.

Buradaki bütün Gürcüler Müslüman’dır. Nesil, dil ve ahlak olarak ise orijinal Gürcüdürler. Genel olarak hem evde hem dışarıda Gürcüce konuşurlar. Çürüksü küçük bir şehirdir. Sabokaulo ise orta büyüklükte bir şehir sayılır.

Batum’da, Trabzon’da ve İstanbul’da da pazarlama yerlerivardır. Bunların dışında Osmanlı adetlerine göre yapmış oldukları lokantalar ve kahvehanelerde vardır. Çok nadir Osmanlıca konuşmalar geçiyor. Oda ancak İstanbul’u birisiyle karşılaştıkları zaman.

***